A Serea da Illa das Mirandas
Na mitoloxía grega, as sereas eran concibidas como seres fabulosos coa parte inferior do corpo dun ave e coa superior dunha muller alada. Así describe Homero ás que lle cantan a Ulises na súa viaxe de Troia a Ítaca.
Pero a serea que nadaba polos mares de Ares era moi distinta ás gregas. Igual que as que contan que se vían por toda Europa xa desde a Idade Media, a nosa era unha serea mariña. Muller bela e atractiva ata a cintura, como as princesas dos contos, pero peixe con cola rosada e chea de escamas de prata cara abaixo, cunha cor que lembraba a un salmonete xigante.
A serea que habitaba en Ares era inquieta e faladora, e dáballe por charlar con gaivotas e corvos mariños, que lle contestaban cos seus berros incomprensibles. Algunhas veces, xogaba no medio dun banco de peces ou cos golfiños que visitaban a ría. Logo quedaba soa e pensativa, e íase a tomar o sol polas praias de Perbes e de Centroña e polos areais do oeste de Ares, pero sempre se tiña que mergullar no mar cando chegaban persoas. Frecuentaba as desertas illas Mirandas, aínda que por alí tamén pasaban pescadores a roubar un pouco de aceite da boia e quentar con el a comida. Por que asustaba á xente? Non podería ser ela unha rapariga normal?
Un día foi sorprendida nunha praia por un fidalgo dos máis poderosos de Galicia, que quedou totalmente namorado dela. Casou en segredo coa serea e levouna para casa. Co paso do tempo lonxe do mar, caeron as escamas e a pel da cola e puido por fin ter fillos. Nunca máis sentiu soa a serea das Mirandas.
Contan que este é a orixe da liñaxe dos Mariño, que teñen por armas unhas ondas azuis.
A COVA
DOS MOUROS
Coñécese como ‘mouros’ a aqueles moradores humanos de Galicia que vivían no subsolo, habitando grandes goridas e túneles. Os mouros dedicábanse de maneira principal á extracción de ouro e outros metais e presentaban o mesmo aspecto que os humanos. A única excepción estaba nas súas vivendas, sempre baixo chan, ocultas ao resto da sociedade. Os mouros tamén tiñan a capacidade de mover enormes pedras e abrir túneles nas rocas, e foi a eles a quen se atribuíu a escavación da estraña e famosa Cova dúas Mouros situada na parroquia de Cervás.
Con todo, hai algo que diferencia esta cova do resto que se achan noutros lugares: os motivos da súa construción son totalmente misteriosos. É unha cova escura situada ao bordo do mar e descoñécese se foi construída de maneira individual ou colectiva, nin tampouco quenes foron os seus verdadeiros moradores.
Existen versións que expoñen que foi empregada como refuxio en épocas de bandolerismo ou invasións de viquingos piratas e mesmo normandos; outras lendas e ficcións contan que foi un refuxio dos ‘escapados’ republicanos durante os primeiros anos da posguerra española e tamén se fantasea coa idea de que actuou como un pasadizo que se prolongaba ata a parroquia de Mehá-Mugardos, antes dos derrumbes do seu interior. Mesmo se fala de que era realmente perigoso penetrarse nela, polos posibles gases tóxicos que emanaba e que poderían asfixiar a quen entrase.
A única certeza é que non existe ningún dato documental referente a esta misteriosa cova, así que se deixan voar a súa imaxinación, cal cren que foi o motivo que levou aos mouros a realizar esta insólita e laboriosa obra?
Lenda do voto de Chanteiro
No ano 1404 a epidemia da peste afecta á comarca de Ferrolterra, o que conleva un gran número de mortes na zona. Esta traxedia só podía ser vencida por intercesión divina e é así como piden á Virxe de Chanteiro que cese a mesma. Esta virxe era de gran devoción para os pobos mariñeiros. De feito, a devandita ermida era a que vían os pescadores tanto ao entrar como ao saír da ría e saudábana cos remos no alto.
Dise que a esta Virxe acudiron os representantes dos pobos da comarca para implorar a desaparición da epidemia. Isto sucedía nos días inmediatos á Pascua de Pentecostés. A epidemia remitiu e as xentes da zona decidiron realizar unha ofrenda (voto) de agradecemento. A ofrenda era entregar seis libras de cera para iluminar a capela, así como renovar o voto anualmente. Ofrecíanlle á Virxe unha flor e colocábase nas súas mans: a flor de Chanteiro. O voto era ofrecido por Ferrol, A Graña, Ares e Mugardos.
Unha vez efectuada a ofrenda relixiosa comezaba a festa profana e a romaría propiamente dita. Co tempo a celebración profana foi tendo cada vez máis fama. Ferrol pediu a conmutación do Voto en 1839, máis tarde Ares abandonou esta ofrenda despois da Desamortización e foi recuperada en 1954. En canto a Mugardos, as autoridades deixaron de celebralo durante a II República, recuperándose despois da Guerra Civil.
Os que nunca deixaron de asistir a Chanteiro, o martes de Pentecostés, foron as xentes das diversas aldeas da comarca, que continuaron coa devoción á Virxe milagrosa, nunha tradición que xa cumpriu máis de 600 anos. Na actualidade o día do Voto de Chanteiro, é festa local en Ares e Mugardos.